Μείωση του ποσοστού των «κόκκινων» ξενοδόχων αλλά και μεγαλύτερες πιέσεις από πλευράς των τραπεζών στους μετόχους φέρνει η άνοδος του ελληνικού τουρισμού, εν όψει μάλιστα της θερινής σεζόν, η οποία, με βάση τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις και κυρίως τις προκρατήσεις από το εξωτερικό, αναμένεται να είναι ακόμη καλύτερη από αυτή του 2017.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, στο τέλος του 2017 από ένα σύνολο δανείων ύψους 7,8 δισ. ευρώ που έχουν δοθεί στον κλάδο των καταλυμάτων τα προβληματικά αντιστοιχούν σε 3,3 δισ. ευρώ. Ωστόσο από αυτό το ποσό, μεγάλο μέρος, λίγο κάτω από τα 1,8 δισ. ευρώ, ανήκει στην κατηγορία των δανείων που κατά κανόνα έχουν ρυθμιστεί και εξυπηρετούνται κανονικά, επομένως τα μη εξυπηρετούμενα είναι περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Ο ξενοδοχειακός κλάδος παρουσιάζει σαφώς καλύτερες επιδόσεις σε σύγκριση με άλλους επιχειρηματικούς κλάδους ως προς τις ρυθμίσεις δανείων, με την περίοδο ειδικά από τον περασμένο Οκτώβριο (οπότε κλείνει παραδοσιακά η θερινή σεζόν) και μετά να παρουσιάζει μεγαλύτερη κινητικότητα σε ό,τι έχει να κάνει με επαφές, συνεννοήσεις και ρυθμίσεις μεταξύ τραπεζών και ξενοδόχων.
Τι λέει η ΤτΕ
«Τα δάνεια προς τον κλάδο καταλυμάτων αφορούν περίπου 19.000 συμβάσεις και ανέρχονται σε 7,8 δισ. ευρώ, αποτελώντας το 5,8% του συνόλου των επιχειρηματικών δανείων», αναφέρει στο «business stories» o κ. Θεόδωρος Μητράκος, υποδιοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος. Το ποσοστό 5,8% επί του συνόλου των επιχειρηματικών δανείων φαίνεται να δικαιώνει τους τουριστικούς φορείς οι οποίοι μέσω και του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) υποστηρίζουν ότι ο κλάδος, αντίθετα με όσα λέγονται, δεν είναι υπερδανεισμένος, πολύ περισσότερο αν ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για έναν τομέα που έχει αντισταθεί στα χρόνια της κρίσης με συνεχή ανάπτυξη και συνεισφορά κοντά στο 20% στο ΑΕΠ της χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, από τα δάνεια του κλάδου των καταλυμάτων ως μη εξυπηρετούμενα ή γενικότερα προβληματικά δάνεια τα οποία αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις λογίζονται περίπου τα 3,3 δισ. ευρώ. «Πρόκειται για δάνεια που αφορούν σχεδόν 8.600 συμβάσεις, με αποτέλεσμα το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων-ανοιγμάτων στον κλάδο των καταλυμάτων να διαμορφώνεται στο 42,7%», επισημαίνει ο κ. Μητράκος. Σημειώνεται ότι στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, όπως αυτά καταγράφονται από την ΤτΕ, περιλαμβάνονται δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και άλλα αβέβαιης είσπραξης χωρίς τη ρευστοποίηση εξασφάλισης, ανεξαρτήτως ημερών καθυστέρησης.
Το ποσοστό αυτό εμφανίζει σημαντική βελτίωση έναντι του Δεκεμβρίου 2016, γεγονός που αντανακλά τη θετική πορεία του τουρισμού κατά τη διάρκεια του 2017. Κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, τα βασικά τουριστικά μεγέθη (αφίξεις, εισπράξεις, διανυκτερεύσεις) αυξήθηκαν γύρω στο 10%, με τις αεροπορικές αφίξεις μη κατοίκων στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας να καταγράφουν άνοδο 8,4%.
Αντίστοιχα, στο τέλος του 2016, το ποσοστό των προβληματικών δανείων στον κλάδο των καταλυμάτων έφτανε στο 46,5%, επομένως είναι δεδομένη, με βάση τα επίσημα στοιχεία, η βελτίωση της χρηματοοικονομικής εικόνας του ξενοδοχειακού κλάδου, ειδικότερα αν αυτή συγκριθεί με άλλους τομείς του εγχώριου επιχειρείν:
«Η μείωση κατά τη διάρκεια του 2017 του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στον κλάδο καταλυμάτων ήταν μεγαλύτερη από την αντίστοιχη που παρατηρήθηκε στο ποσοστό των συνολικών μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών ανοιγμάτων (σ.σ.: Σεπτέμβριος 2017: 43,5%, Δεκέμβριος 2016: 44,6%). Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η δυναμική που έχουν οι εξωστρεφείς κλάδοι της ελληνικής οικονομίας, όπως ο τουρισμός, διευκολύνει τελικά την πιο αποτελεσματική διαχείριση του μεγάλου αποθέματος μη εξυπηρετούμενων δανείων στους εν λόγω κλάδους».
Ειδικά για τον κλάδο των καταλυμάτων, όπως αναφέρει ο υποδιοικητής της ΤτΕ, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το 54% (περίπου 1,78 δισ. ευρώ) των μη εξυπηρετούμενων δανείων χαρακτηρίζεται αβέβαιης είσπραξης, δηλαδή είναι δάνεια που κατά κανόνα έχουν ρυθμιστεί και εξυπηρετούνται κανονικά, αλλά για ένα χρονικό διάστημα θεωρείται ότι παρουσιάζουν αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο.
«Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων-ανοιγμάτων το ποσοστό των δανείων αβέβαιης είσπραξης είναι πολύ χαμηλότερο (35%). Επίσης, μόνο το 30% των προβληματικών δανείων στον κλάδο των καταλυμάτων έχει καταγγελθεί, κάτι που σημαίνει ότι η τράπεζα έχει καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση και έχει ήδη ξεκινήσει ή προετοιμάζεται να προβεί σε νομικές ενέργειες. Σημειώνεται εδώ ότι τα καταγγελμένα δάνεια είναι τα πιο δύσκολα στη διαχείρισή τους και το ποσοστό τους στο σύνολο των επιχειρηματικών δανείων ανέρχεται σε 44%».
Ακόμη, ο κ. Μητράκος στέκεται στο γεγονός ότι ακριβώς λόγω της ανόδου του κλάδου και εν όψει της θετικής θερινής σεζόν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον «ξένων επενδυτών για τον ξενοδοχειακό κλάδο στην Ελλάδα, γεγονός που αντανακλάται στη βελτίωση των τιμών πώλησης ξενοδοχείων που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο και διευκολύνει περαιτέρω τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον κλάδο».
Tι λένε οι ξενοδόχοι
Aπό την πλευρά των ξενοδόχων, αυτό που επαναλαμβάνεται συνεχώς το τελευταίο διάστημα είναι ότι οι σχέσεις με το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να αποκατασταθούν προς δύο βασικές κατευθύνσεις.
Η πρώτη έχει να κάνει με το ανοιχτό μέτωπο των κόκκινων δανείων των ξενοδόχων, «για το οποίο πράγματι», όπως παραδέχονται οι ίδιοι, «υφίσταται ζήτημα», ενώ η δεύτερη σχετίζεται με την ανάληψη του ρόλου των τραπεζών στο κομμάτι της χρηματοδότησης για νέες επενδύσεις, τις οποίες έχει ανάγκη ο κλάδος αφού θέλει να πιάσει τον στόχο των 35 εκατομμυρίων διεθνών αφίξεων έως το 2021, όπως αυτός έχει τεθεί από τον ΣΕΤΕ. «Ασφαλώς, όπως ισχύει για κάθε κλάδο της οικονομίας, χρειάζονται εξορθολογισμός και εξυγίανση των κόκκινων δανείων, αλλά όχι… τσουβάλιασμα δικαίων και αδίκων με μόνο κριτήριο τις αποδόσεις των funds. Από την πλευρά των τραπεζών χρειάζεται το σωστό μείγμα λογικής και ευαισθησίας, ευθύνης και προσοχής, ώστε να μην καούν και τα χλωρά μαζί με τα ξερά», αναφέρουν οι τουριστικοί φορείς. Για το κομμάτι της χρηματοδότησης, οι ίδιοι διαβλέπουν κάποια ευοίωνα σημάδια, ωστόσο ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς και απαιτείται «να γίνουν πολλά περισσότερα, κυρίως, για κλάδους όπως ο τουρισμός που αποδεδειγμένα γίνονται σήμερα η αιχμή του δόρατος για την ανάταξη της εθνικής οικονομίας στο σύνολό της».
Η δεδομένη συγκυρία, πάντως, και ειδικά τους τελευταίους τέσσερις-πέντε μήνες, είναι ιδιαίτερα θερμή όσον αφορά τις επαφές τραπεζών και ξενοδόχων (με την πλευρά των πρώτων να ζητά από τους ιδιοκτήτες είτε να βάλουν οι ίδιοι κεφάλαια είτε ακόμη και να βρουν επενδυτές) και αναμένεται να συνεχιστεί έτσι τουλάχιστον μέχρι την άνοιξη, το ξεκίνημα της θερινής σεζόν. Γι’ αυτό άλλωστε και το τελευταίο διάστημα οι ξενοδόχοι έχουν επιταχύνει τις ρυθμίσεις τους σε σχέση με άλλους επιχειρηματικούς κλάδους.
Η περίπτωση της υπό ειδική εκκαθάριση Λακιτίρα Α.Ε., για την οποία η Deloitte με τον ρόλο του ειδικού εκκαθαριστή έχει απευθύνει εκ νέου πρόσκληση, στις 7 Μαρτίου, σε ενδιαφερόμενους επενδυτές με σκοπό την πώληση του ενεργητικού της (το ξενοδοχειακό συγκρότημα 4 αστέρων «Lakitira Resort & Lakitira Village» συνολικής δυναμικότητας 479 κλινών και 239 δωματίων, το 5 αστέρων «Lakitira Suites» 83 δωματίων με δυναμικότητα 170 κλινών, το ξενοδοχειακό συγκρότημα «Helona Resort 5*» με δυναμικότητα 488 κλινών και 241 δωματίων στην περιοχή Καρδάμαινα της Κω) είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές, έχοντας μάλιστα προσελκύσει, σε πρώτη φάση, μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον. Με το δεδομένο ότι η υπό ειδική εκκαθάριση εταιρεία αποτελεί δρώσα επιχειρηματική οντότητα, ο υποψήφιος αγοραστής πλέον των περιουσιακών στοιχείων θα αναλάβει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τόσο των εργαζομένων όσο αυτά που πηγάζουν από τις συμβάσεις της υπό ειδική εκκαθάριση τελούσης εταιρείας με τους ταξιδιωτικούς πράκτορες (tour operators) για τη σεζόν Μαΐου – Οκτωβρίου του 2018. Στο ίδιο πλαίσιο, λύση για ρύθμιση των υποχρεώσεών του αναζητείται και για το ιστορικό πολυτελές «Hydra Beach» των 343 δωματίων, ιδιοκτησίας του ιταλικού ομίλου Santoni, για το οποίο, κατόπιν δικαστικής απόφασης, ανεστάλη ο πλειστηριασμός τον Νοέμβριο του 2017 λαμβάνοντας ημερομηνία για μέσα στον Μάρτιο.
Μία ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες ημέρες στην Κρήτη για ένα ακόμη ιστορικό ξενοδοχείο με οφειλές ύψους άνω των 32 εκατ. ευρώ, για το οποίο ζητείται από το Πρωτοδικείο Ηρακλείου να υπαχθεί σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Επίσης, στο μικροσκόπιο των τραπεζών βρίσκονται ξενοδοχειακά συγκροτήματα στη Ρόδο και την Κω.
