Στον πρώτο χρόνο εφαρμογής του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, έχουν ήδη ενταχθεί 84 έργα και έχει εξειδικευτεί το 76% του συνολικού Προγράμματος – Γ. Χατζημάρκος: «Αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο το τι είμαστε ικανοί να κάνουμε όταν δουλεύουμε με όραμα, αφοσίωση και σκληρή δουλειά»
Αξιοσημείωτες επιδόσεις καταγράφει η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στον τομέα της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, γεγονός που την κατατάσσει μεταξύ των πρώτων Περιφερειών πανελλαδικά, με θεαματικά αποτελέσματα που αφορούν τόσο το ΕΣΠΑ 2007 – 2013, όσο και το τρέχον ΕΣΠΑ 2014 – 2020, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Την εικόνα των θετικών αποτελεσμάτων για το Νότιο Αιγαίο, παρουσίασε με στοιχεία ο Περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος, σε ειδική εκδήλωση που οργανώθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) της Περιφέρειας, το βράδυ της Τρίτης στην Παναγία του Κάστρου, στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, στο πλαίσιο της νέας σημαντικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που φέρει τον τίτλο «Η Ευρώπη στην Περιφέρειά μου». Η πρωτοβουλία αυτή έχει ως στόχο να ενημερωθούν οι πολίτες των Κρατών – Μελών για τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε όσα συμβαίνουν γύρω τους, για τη συμβολή των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και των διαρθρωτικών ταμείων στη βελτίωση της καθημερινότητας και του αύριο.
Η εκδήλωση που επελέγη για να συμπέσει με τον εορτασμό της Ημέρας της Ευρώπης – 9 Μαΐου, φιλοξενήθηκε σε ένα επιβλητικό χώρο, αυτόν της Παναγίας του Κάστρου, που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα. Το εξαιρετικό αυτό βυζαντινό μνημείο, που αποκαταστάθηκε και αναδείχθηκε από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007-2013, επελέγη ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των αποτελεσμάτων της εισροής ευρωπαϊκών πόρων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
ΕΣΠΑ 2007 – 2013
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Περιφερειάρχης, όσον αφορά το ΕΣΠΑ 2007 – 2013 και στο πλαίσιο των πόρων που διαχειρίστηκε η ΕΥΔ, εντάχθηκαν συνολικά 156 έργα και δράσεις, προϋπολογισμού 236 εκ. €. Με το κλείσιμο του Προγράμματος τα έργα που τελικά χρηματοδοτήθηκαν από αυτό ανήλθαν σε 59 και ο συνολικός προϋπολογισμός τους σε 91,3 εκ. €, ενώ τα υπόλοιπα 97 ολοκληρώθηκαν με εθνικούς πόρους.
Το φυσικό αντικείμενο των έργων που υλοποιήθηκαν μεταξύ των άλλων αφορά σε:
• 60,8 χλμ. νέου ή βελτιωμένου οδικού δικτύου
• 3 αναβαθμισμένα λιμάνια
• 130 νέες/αναβαθμισμένες αίθουσες διδασκαλίας
• 18 παρεμβάσεις για την ανάδειξη μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και μουσείων
• 4 έργα κατασκευής/βελτίωσης υποδομών υγείας
• 2 παρεμβάσεις αστικής ανάπτυξης και
• 3 παιδικούς / βρεφονηπιακούς σταθμούς
Εκτός όμως από το φυσικό αντικείμενο και τους προϋπολογισμούς των έργων που υλοποιήθηκαν, τη μεγαλύτερη σημασία έχουν τα αποτελέσματα των δράσεων αυτών και το κατά πόσο συνέβαλαν στους στόχους του Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Σύμφωνα με την τελική έκθεση υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης & Νήσων Αιγαίου 2007-2013 που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο τέλος Μαρτίου 2017, ορισμένα από τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν είναι:
• ωφελήθηκαν πάνω από 9.600 μαθητές όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης
• δημιουργήθηκαν 18 νέες νοσοκομειακές κλίνες
• δημιουργήθηκαν πάνω από 130 νέες θέσεις απασχόλησης, ενώ
• κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των έργων δημιουργήθηκαν πάνω από 2.000 θέσεις απασχόλησης.
Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο η ΕΥΔ διαχειρίστηκε επίσης πόρους που της εκχωρήθηκαν από το Ε.Π. Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013, για έργα διαχείρισης και διανομής πόσιμου νερού, έργα διαχείρισης λυμάτων και έργα διαχείρισης οικιακών και βιομηχανικών αποβλήτων (ΧΥΤΑ, ΧΑΔΑ κτλ.).
Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα 79 έργα – την αρμοδιότητα των οποίων έχουν κυρίως οι Δήμοι- με συνολικές πληρωμές 71,7 εκ. €, από τα οποία μετά τον μηδενισμό της εθνικής συμμετοχής παρέμειναν στο Πρόγραμμα οι 60, ενώ τα υπόλοιπα 19 είτε θα μεταφερθούν στο ΕΠ Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020, είτε θα ολοκληρωθούν από εθνικούς πόρους.
Τα έργα αυτά ανά κατηγορία αφορούν σε:
• 12 νέους ή επεκτάσεις Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)
• 15 αποκαταστάσεις Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ)
• 3 δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων
• 20 δίκτυα ύδρευσης / αφαλατώσεις και
• 10 δίκτυα αποχέτευσης / εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων
ΕΣΠΑ 2014 – 2020
Με ταχύτατους ρυθμούς η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου υλοποιεί το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο», στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου 2014-2020, εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2014 με προϋπολογισμό 168,2 εκ. ευρώ. Ποσοστό 50% προέρχεται από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης 62,2 εκ. € και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 21,9 εκ. €), ενώ το υπόλοιπο 50% αποτελεί εθνική συμμετοχή.
Κεντρικός αναπτυξιακός στόχος του ΕΠ είναι το Νότιο Αιγαίο να αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους προορισμούς του τουρισμού εμπειρίας παγκοσμίως, μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.
Η υλοποίησή του ξεκίνησε ουσιαστικά ξεκίνησε το 2016 με την έκδοση προσκλήσεων και την ένταξη πράξεων για μεγάλο εύρος των δράσεων του Προγράμματος.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων, που έχουν εξειδικευτεί ως σήμερα ανέρχεται σε 128,6 εκ. €, ποσό που αντιστοιχεί στο 76% των πόρων του Προγράμματος [115 εκ. € για δράσεις συγχρηματοδοτούμενες από το ΕΤΠΑ (92%) και 13,6 εκ. € συγχρηματοδοτούμενες δράσεις από το ΕΚΤ (31%)].
Σύμφωνα με τα στοιχεία, κατά τον πρώτο χρόνο υλοποίησης του Προγράμματος, και μέχρι σήμερα:
• έχουν δημοσιοποιηθεί 45 προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων προς ένταξη
• έχουν ενταχθεί 84 πράξεις με προϋπολογισμό 75,1 εκ. €
• οι νομικές δεσμεύσεις (συμβάσεις που έχουν υπογραφεί) ανέρχονται σε 39,1 εκ. €
• οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες ανέρχονται σε 15,1 εκ. €
Στα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής περιλαμβάνονται:
15 έργα κατασκευής δικτύων ύδρευσης ή μονάδων αφαλατώσεων
13 έργα κατασκευής, επέκτασης και εξοπλισμού σχολικών μονάδων
11 έργα κατασκευής και αναβάθμισης υποδομών υγείας και πρόνοιας
3 έργα προστασίας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και κατασκευής αρχαιολογικού μουσείου
1 έργο για τον εξοπλισμό του Πυροσβεστικού Σώματος
1 έργο για τη βελτίωση ασφάλειας λιμενικών εγκαταστάσεων
1 έργο κατασκευής οδικού δικτύου
13 Κέντρα Κοινότητας
5 δομές Παροχής Βασικών Αγαθών (κοινωνικά φαρμακεία)
Δράσεις παροχής υπηρεσιών φροντίδας και φιλοξενίας παιδιών σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με στόχο την εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής με 800 ωφελούμενους ανά έτος
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020 έχει συνολικό προϋπολογισμό 5,2 δις € και καλύπτει έργα και δράσεις περιβάλλοντος και μεταφορών. Από το ποσό αυτό έχει εκχωρηθεί στην Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Περιφέρειας η αρμοδιότητα διαχείρισης ποσού δημόσιας δαπάνης 27,7 εκ. €, με το οποίο χρηματοδοτούνται -με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής- έργα συλλογής ή και επεξεργασίας λυμάτων.
Τον Οκτώβριο του 2016 εκδόθηκε πρόσκληση για υποβολή προτάσεων και εντάχθηκαν 5 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 36,7 εκ. €, πετυχαίνοντας μια σημαντική αύξηση του ποσού που είχε αρχικά εκχωρηθεί στην Περιφέρεια.
Κλείνοντας την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της απορρόφησης ευρωπαϊκών πόρων στο Νότιο Αιγαίο, ο Περιφερειάρχης δήλωσε:
«Τα έργα αυτά, και όλα όσα υλοποιήθηκαν και υλοποιούνται στα νησιά μας μέσω των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο το τι είμαστε ικανοί να κάνουμε όταν δουλεύουμε με όραμα, αφοσίωση και σκληρή δουλειά, όταν σεβόμαστε και αξιοποιούμε τους πόρους του ευρωπαίου φορολογούμενου.
Και βέβαια πάνω από όλα είναι η απόδειξη ότι οι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι αποτέλεσαν και αποτελούν το κυρίαρχο χρηματοδοτικό και αναπτυξιακό εργαλείο για τη χώρα μας.
Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω όλους όσους δουλεύουν προς αυτόν τον σκοπό και να διαβεβαιώσω τόσο εκείνους όσο και όλους τους κατοίκους και επισκέπτες των νησιών μας, ότι σε αυτή την όχι ιδιαίτερα ευνοϊκή περίοδο όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, οι προσπάθειές τους πιάνουν τόπο. Σας διαβεβαιώνουμε ότι η προσπάθεια για την ευρωπαϊκή συνεργασία, την ενότητα και την πορεία ανάπτυξης στη χώρα μας δεν σταματά εδώ».
