Με θρησκευτική κατάνυξη και ευλάβεια περνούν τούτες οι Άγιες ημέρες στη Πάτμο, όπου κάτοικοι και επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν να αναβιώνουν ήθη και έθιμα που διατηρούνται αναλλοίωτα στο πέρασμα των χρόνων.
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, η Πάτμος αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες, καθώς πέρα από τις φυσικές ομορφιές το νησί είναι ταυτισμένο και με ένα μεγάλο κομμάτι της ορθόδοξης εκκλησίας.
Ένα τέτοιο «ταξίδι» αποφασίσαμε να κάνουμε νοερά και εμείς με την βοήθεια του προέδρου του συλλόγου Πατμίων Ρόδου κ. Αριστείδη Μιαούλη, ο οποίος μίλησε στο «holidaynews.gr» για τις παραδόσεις τούτων των ημερών στη Πάτμο. Στο νησί αυτό της Δωδεκανήσου όπου, οι ημέρες του Πάσχα έχουν άλλη σημασία!
Γράφει: Ελευθερία Πελλού
Ο Σύλλογος Πατμίων Ρόδου Ο ΟΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ από το 1981 που ιδρύθηκε αποτελεί τον σύνδεσμο του Ιερού νησιού μας με την πρωτεύουσα της Δωδεκανήσου. Τα ήθη και τα έθιμα της Πάτμου αποτελούν βασικό γνώμονα της πορείας μας με δράσεις που κατά κανόνα βασίζονται στο πνεύμα της. Ειδικά την Μεγάλη Εβδομάδα ο νους μας, κάποιοι τυχεροί βρίσκονται ήδη εκεί, σαλπάρει στα τελετουργικά και τα δρώμενα, διότι η Πάτμος ανήκει στους τόπους όπου τα ήθη και έθιμα δεν αναβιώνουν απλά, αλλά αποτελούν μια άρρηκτη συνέχεια από τον 11ο αι που ιδρύθηκε η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου από τον Όσιο Χριστόδουλο που εφάρμοσε για τους μοναχούς του ένα ιδιαίτερα αυστηρό μοναστηριακό Τυπικό αυτού του Αγίου Σάββα. Αποκορύφωμα των τελετουργικών της Μ. Εβδομάδας στην Πάτμο είναι η Τελετή του Ιερού Νιπτήρα.
Λίγο πριν το μεσημέρι της Μ. Πέμπτης από την Μονή δώδεκα ιερείς και μοναχοί ντυμένοι μ’ ομοιόμορφα πορφυρόχρυσα βυζαντινά άμφια κατευθύνονται σε μια απ΄τις πλατείες της Μεσαιωνικής Χώρας για να αναπαραστήσουν τις συγκλονιστικές στιγμές που προηγήθηκαν της σύλληψης του Κυρίου στον Μυστικό Δείπνο και την προσευχή στον κήπο της Γεθσημανή.
Στην Ιερά Μονή από παλιά παράδοση ψάλλονται πολλά αρχαία μουσικά μέλη ιδίως αυτές τις μέρες όπως το «Φως Ιλαρόν» που ψάλλεται τις Μεγάλες γιορτές στο μοναστήρι, όπως στην πανήγυρη του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, του Οσίου Χριστοδούλου και τη Μ. Παρασκευή .
Στη Χώρα μετά τα Εγκώμια , Φανάρια, εξαπτέρυγα , σταυροί, βρίσκονται στους αυλόγυρους όλων των ενοριών και μαζί με τους πιστούς σχηματίζουν μια φωτεινή πομπή που θα περάσει τα στενά, φιδωτά δρομάκια, ψάλλοντας «ύμνους εξοδίους». Παντού, τους ραίνουν με ανθόνερο του νησιού. Στη Σκάλα οι ενορίτες συναντώνται με τους επιταφίους τους στην κεντρική πλατεία αφού προηγηθεί λιτάνευση με πέρασμα και από το λιμάνι ενώ στον Κάμπο ο Επιτάφιος σχηματίζοντας το σχήμα του Σταυρού φτάνει και στα 4 σημεία του χωριού.
Στην Πάτμο πιστεύουν πως τα λουλούδια και τα κεριά της εικόνας του Εσταυρωμένου και του Επιταφίου, έχουν μεγάλη φυλαχτική δύναμη. Ιδίως τα κεριά που βρίσκονται πάνω σ’ αυτόν, τα οποία παίρνουν μαζί τους όταν ταξιδεύουν και τούτο για να μην συναντήσουν φουρτούνα στην θαλασσινή πορεία τους, αλλά και αν τους συντύχει να το ανάψουν και να φυλαχτούν ή κατά άλλους να το ρίξουν στη θάλασσα.
Την Κυριακή του Πάσχα στον Εσπερινό της Αγάπης ο Ηγούμενος θα δώσει τα κόκκινα αυγά. Κάτι ανάλογο κάνουν και τα άλλα μοναστήρια, της Ζωοδόχου Πηγής, του Ευαγγελισμού Μητρός Ηγαπημένου και κάποιες ενορίες της Πάτμου όπως του Κάμπου όπου κατά το έθιμο προσφέρεται και καφές με πατινιώτικες ιδιόσχημες πίτες. Στην πλατεία της Σκάλας, ο Δήμος και οι πολιτιστικοί Σύλλογοι προσφέρουν στους επισκέπτες ένα πλούσιο τραπέζι με πασχαλιάτικα εδέσματα, αυγά, τυρόπιττες και ένα εντυπωσιακό θέαμα με ντόπιους χορούς όπως ο «Σιανός», τον οποίο χορεύουν οι κοπέλες ντυμένες την βαρύτιμη και ξεχωριστή Πατμιακή φορεσιά, κατάλοιπο και αυτή της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Την Τρίτη του Πάσχα γίνεται η περιφορά των εικόνων στα σπίτια της κάθε ενορίας, ένα κατάλοιπο παλιάς λατρευτικής παράδοσης που τις ήθελε να φτάνουν μέχρι τα απόμακρα χωράφια για να ζητηθεί η εύνοια του Θεού στην καλλιεργημένη γη με τις αναγκαίες βροχές.
